Landbouw heeft iets unieks te bieden aan maatschappij - de voordelen van koolstofopslag

Opslaan van CO₂ in de bodem hoeft niet gepaard te gaan met hoogtechnologische oplossingen. Het kan ook door maatregelen op boerenmaat. Monique Adams en Luc Vanschoenbeek zien dat CO₂-opslag past in hun landbouwfilosofie en dat de inspanningen voor iedereen een win-winsituatie kunnen zijn.

Monique Adams heeft in Rummen (Geetbets) een kalvermesterij van 400 dieren, en bijbehorend akkerland voor een deel ruwvoedervoorziening van de kalveren. Partner Luc heeft een landbouwbedrijf met focus op akkerbouw bestaande uit tarwe, gerst, mais, bieten en wat aardappelen. "Het gaat om twee aparte bedrijven, maar in de praktijk doen we alles samen. We leren van elkaar, maar we denken ook over veel hetzelfde", legt Monique uit.

Over het belang van een goede bodem bijvoorbeeld. De gronden in Geetbets en Herk-De-Stad zijn erg variabel en variëren van iets zwaarder tot erg lichte gronden. Op plekken bevat de grond veel ijzer, wat de bodem hard en weinig doorlaatbaar maakt voor water. "Het is hier een overgangsgebied met de echt goede akkerbouwgronden. Zo'n 25 km verderop hebben ze twee ton extra graanoogst met dezelfde inspanningen", vertelt Luc. "Hier moeten de gronden optimaal bewerkt worden om het laatste eruit te halen, maar er valt mee te boeren. Wat je de bodem geeft, krijg je ook terug in opbrengst."

Koolstfopbouw is een werk van lange adem. Via bodemanalyse is de totale opbouw van koolstof meetbaar, maar sowieso gaat het om een langzaam proces. Vaak voel of zie je het verschil bij veldbewerkingen of bij extreme weersomstandigheden, vooraleer je het effectief kan meten in het veld via bodemanalyses. Toch brengen investeringen in koolstofopbouw ook op, zijn Monique en Luc overtuigd. "Nog los van de koolstofopbouw wil je als boer een goede structuur in de bodem, net zoals ook de pH in orde moet zijn. Alles begint met de bodem beter te willen maken", vertelt Monique. Luc merkt op dat land waar de groenbedekker niet gelukt is, zich taaier laat bewerken. Ook de onkruiddruk is merkelijk minder op percelen waar een groenbedekker op de bodem heeft kunnen bedekken. Op velden waar diepwortelend bladrammenas stond in de winter is de bodem veel minder toegeslempt en kruimeliger, is Lucs ervaring.

De positieve ervaringen op het veld maakten dat Monique en Luc zich meer verdiepten in de voordelen die koolstofopbouw biedt, onder andere in het project Landbouwers-Koolstofbouwers, getrokken door de Bodemkundige Dienst van België (BDB). Toen BDB en Boerenbond aankondigden samen te willen werken met het CO₂-platform Claire waren Monique en Luc beiden geïnteresseerd. Claire (Clean Air) is een lokaal en digitaal platform dat bedrijven, verenigingen en overheden die kiezen voor klimaatneutraliteit maar hier zelf niet volledig in slagen, verbindt met lokale projectaanbieders zoals landbouwers en natuurverenigingen en die de mogelijkheid hebben om CO₂-uitstoot te vermijden of CO₂ vast te leggen in de bodem als biomassa onder de vorm van koolstof. Voor de tonnen CO₂ die worden gekocht, wordt er telkens een lokaal project gezocht dat deze CO₂ tegen een vergoeding zal reduceren, vermijden of opslaan. Boeren kunnen binnen de samenwerking momenteel kiezen uit tien maatregelen. De Bodemkundige Dienst van België waarborgt dat de maatregelen doen wat ze beloven.

Milcobel was bij de eerste om een deel van hun uitstoot via het Claire platform te compenseren via de projecten van twee landbouwbedrijven - waaronder dat van Monique en Luc. Het gaat om 300 ton CO2 gespreid over drie jaar. Die CO₂ zullen Monique en Luc weten vast te leggen door onder andere voor het eerst compost te gebruiken, nog meer groenbedekkers te zaaien na de graanoogst, en ook wilgen langs een grachtkant aan te planten. Bij de wilgen zijn het de wortels van de wilgen die de meeste CO₂ vastleggen. "Je moet het in de eerste plaats doen omdat je zelf in de voordelen ervan gelooft. Dat we via Claire een extra inkomen kunnen bekomen is leuk meegenomen en zien we ook als een extra waardering. We pionieren ook mee omdat we de landbouw wars van alle negativiteit positief in het daglicht willen stellen. Landbouw doet al veel dingen goed, en initiatieven als deze tonen dat landbouw een deel van de oplossing is."