Lopende projecten

B3W begeleidt land- en tuinbouwbedrijven bij hun evolutie richting duurzaam nutriëntenbeheer en bodemzorg

Irrigatie is al decennialang onontbeerlijk voor de productie van groenten, aardappel en ook voedergewassen in de projectregio Kempen-Maasland. In de gemeentes Maaseik en Kinrooi kan het irrigatiewater worden afgetapt van het CIRO-irrigatienetwerk.

Bij Carbon Farming halen landbouwers CO₂ uit de lucht en slaan ze koolstof op in de bodem. Binnen de samenwerking met Claire-CO₂ en…

Bayer internationaal wilt landbouwers de juiste tools ter beschikking stellen om hun klimaatvoetafdruk te verminderen. Met drie akkerbouwers gaan we in gesprek om hun broeikasgasuitstoot te berekenen en op twee concrete percelen actie te nemen.

Samen met de melkveehouders werkt Danone aan het verlagen van de CO₂ voetafdruk van de melk. Door te werken rond koolstofopslag kunnen melkveehouders CO₂ opslaan in hun gronden en zo hun totale voetafdruk verlagen.

Vijftien landbouwers krijgen de komende vijf jaar begeleiding om "koolstofboer" te worden. Daarbij passen ze hun methodes aan, om zoveel mogelijk CO₂ vast te leggen in de bodem.

OP-PEIL wil op kort termijn de doorbraak van peilgestuurde drainagesystemen (PGD) in Vlaanderen realiseren. Dit soort systemen zijn namelijk zowel maatschappelijk als landbouwkundig rendabel en effectief.

Met het aanleggen van verschillende demoplatformen en het verspreiden van kennis willen we landbouwers sensibiliseren, informeren en een houvast bieden bij technieken die hun helpen in het verbeteren van hun landbouwgronden. Hiervoor werd het project in verschillende werkpakketten verdeeld met daarbij aandacht voor 3 verschillende bodemverbeterende technieken en de nodige communicaties en demonstraties.

Bij granen, of meer specifiek wintertarwe, wordt de (stikstof)bemesting vandaag in praktijk bijna altijd volledig ingevuld via kunstmest. Binnen de akkerbouw vertegenwoordigen granen een belangrijk areaal, waardoor van het totale Vlaamse kunstmestgebruik meer dan 50% wordt toegepast in granen. Nochtans is hier een belangrijke reductie van het kunstmestgebruik mogelijk door de toepassing van alternatieve duurzame bemestingsstrategieën.

Door de strengere bemestingsnormen (MAP6) en het wijzigende klimaat wordt het in Vlaanderen moeilijker om met de huidige aanpak op een rendabele manier tarwe te telen. De wettelijke bepalingen samen met de veranderende teeltomstandigheden creëren de noodzaak en aanzet om tot een aangepaste en meer flexibele stikstofbemesting te komen.

Aardappelen is de tweede belangrijkste akkerbouwteelt in Vlaanderen. Aardappeltelers en deze komen echter onder een steeds toenemende druk te staan (o.a. verplichte staalnames, bedrijfsevaluaties, boetes) omdat zij er onvoldoende in slagen hun nitraatresiduen aan het einde van de teelt te beperken, en dus de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Vlaanderen negatief beïnvloeden.

Het onkruidbeheer op de boomstrook van gangbaar pitfruit gebeurt tot op heden voornamelijk op chemische wijze. Het beperkt herbicidenpakket, het gestaag wegvallen van herbiciden door strengere EU-wetgeving en de gestage toename aan herbicideresistente biotypes beperken steeds vaker de effectiviteit en milieutechnische duurzaamheid van de gangbare chemische strategieën. Deze beperkingen maken duidelijk dat een geïntegreerde aanpak van het onkruid op de boomstrook zich opdringt, zeker binnen het EU-beleid dat aanstuurt op duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en de verplichte implementatie van geïntegreerde gewasbescherming.

Dit project bekijkt het strategisch plaatsen van regelbare stuwen in (de haarvaten van) het Vlaamse grachten- en bekenstelsel zodat dit waterlopennetwerk kan fungeren als buffer- en infiltratiezone voor kostbaar hemel- en oppervlaktewater, wat mee een antwoord helpt bieden op de dalende Vlaamse grondwatertafels.

Hoge nitraatresiduen in het najaar op Vlaamse landbouwpercelen dragen nog steeds bij tot overschrijdingen van Europese normen voor grond- en oppervlaktewater. Dit is regelmatig het geval na aardappelen, maïs en verschillende groenteteelten zoals prei. De onderschatting van stikstofvrijstelling door de mineralisatie van organische stof in de bodem, die vaak leidt tot overdreven stikstofbemesting, is een belangrijke oorzaak. Een nauwkeurige inschatting van de stikstofvrijstelling tijdens het groeiseizoen is daarom uiterst belangrijk voor het optimaliseren van de stikstofbemesting.

Tot nu toe wordt irrigatie in de sierteelt volgens de specialisatie en de ervaring van de teler toegepast. Echter krijgen we steeds vaker te maken met extreme weersomstandigheden tijdens het groeiseizoen die een duidelijke economische impact hebben op de bedrijven. Het algemene doel van het Ornaqua project is om de irrigatie beredeneerd en op duurzame wijze in de bedrijfsvoering van de sierteelt op te nemen. Hiervoor wordt een nieuw referentiekader opgebouwd dat gebruikt kan worden om aanbevelingen te geven aan telers die irrigatie toepassen.

Vlaamse akkerbouwers zijn om verschillende redenen (economische, risicospreiding …) zoekende naar alternatieve teelten. Hiervoor wordt gekeken naar nieuwe teelten maar ook naar oude bekenden zoals brouwgerst. Er is bovendien algemeen een duidelijke vraag naar een meer lokale teelt van landbouwgrondstoffen. Ook vanuit de mouterij- en brouwerijsector is er dus een vraag naar lokaal geteelde brouwgerst. Toch geven de mouterijen aan dat de kwaliteit vaak en om uiteenlopende redenen achterblijft en soms niet voldoet. Lopende initiatieven voor deze lokale teelt ondervinden echter diverse uitdagingen.

De Bodemkundige Dienst van België vzw en de Provincie Vlaams-Brabant volgen voor verschillende percelen in de regio rond Leuven en de regio rond Galmaarden de bodemkwaliteit en productie onder niet-kerende grondbewerking op.

Bodemsensoren verzamelen bodemvochtdata over een perceel en kunnen zo een meerwaarde betekenen in de besluitvorming bij de planning van irrigatie. In het LA-traject DRIP ‘Datagedreven regeling van druppelirrigatie voor een duurzame productie in de tuinbouw’ werkten we een draaiboek uit voor het gebruik van bodemvochtsensoren met draadloze internetkoppeling. De opstelling die we uitwerkten maakt het mogelijk om het gekalibreerde bodemvochtgehalte in realtime op te volgen in een online platform. In dit platform worden ook drempelwaarden weergegeven ter interpretatie van het bodemvochtgehalte.

De hele wereld is op zoek naar nieuwe manieren om koolstof te binden - en zo klimaatopwarming tegen te gaan - maar vergeet daarbij vaak de kracht van lokale landbouwbodems. Landbouwers kunnen letterlijk CO₂ uit de atmosfeer halen en binden onder de vorm van koolstof in de bodem, wat bovendien gunstig is voor de bodemkwaliteit. Steeds meer organisaties zoeken naar lokale oplossingen om (een deel van) hun onvermijdbare CO₂-uitstoot te compenseren. Kortom, een lokale CO₂-compensatie van hen via de land- en tuinbouwsector kan dus een win-winsituatie betekenen voor beide partijen.

Sinds 2020 voeren Bodemkundige Dienst van België, Vrije Universiteit Brussel, Aquafin en Boerennatuur Vlaanderen onderzoek uit op de pilootsite in Kinrooi naar de effecten van subirrigatie met gezuiverd afvalwater. De eerste resultaten van deze proef zijn veelbelovend: op landbouwkundig vlak kon de techniek in de zeer droge zomer van 2022 ervoor zorgen dat het gewas mooi beschermd bleef tegen de droogte, in tegenstelling tot omliggende percelen die sterk te lijden hadden onder de extreme omstandigheden. Om voort te bouwen op deze veelbelovende initiële resultaten wordt de pilootsite nu verder ontwikkeld met steun van het Drooge Innovatie Fonds, zodat de mogelijkheden (en limieten) van deze toepassing verder in kaart gebracht kunnen worden.