Brongerichte aanpak bovenstrooms bufferen van sediment én water in het Denderbekken
Context
De Dendervallei kent belangrijke uitdagingen op vlak van demografie, economie, mobiliteit, open ruimte en klimaat. Deze vergen een geïntegreerde aanpak en gebiedsgerichte samenwerking tussen Vlaamse, provinciale en lokale actoren. Om dit uit te werken, werd het Territoriaal Ontwikkelingsprogramma (T.OP) Dender opgezet. Binnen dit programma wordt via verschillende ‘werven’ samen met lokale actoren gewerkt aan een gezamenlijk visie, aanpak en actieprogramma.
Binnen werf 2 ‘Groenblauwe Denderflanken’ komt het thema van bovenstrooms bufferen van water en sediment aan bod. Het Denderbekken heeft een hoge erosiegevoeligheid door steile hellingen en (zand)leembodems. Hierdoor is nood aan brongerichte en bufferende maatregelen om de erosiegevoeligheid te verlagen. Momenteel is de implementatie van erosiebestrijdingsmaatregelen nog beperkt in de bovenstroomse gebieden.
Doel
Binnen het project ‘Brongerichte aanpak bovenstrooms bufferen van sediment én water in het Denderbekken’ wordt er getracht te werken aan een gebiedsgericht plan van aanpak om de erosie en sedimentaanvoer te verminderen. Hiervoor werden 3 pilootgebieden gekozen, gelegen te Bever, Lierde en Brakel. Door in overleg te gaan met de plaatselijke actoren wordt een maatregelenpakket samengesteld om de erosie en sedimentafvoer naar een aanvaardbaar niveau terug te dringen.
Het projectteam zal erosiemaatregelen uitwerken die afgestemd zijn op het gebied, en hierover in gesprek gaan met de landbouwers en andere actoren. Mogelijke erosiemaatregelen omvatten zowel teelttechnische maatregelen als de aanleg van grasstroken, erosiedammen en -buffers. Ook op langere termijn wordt gekeken hoe het landschap meer weerbaar kan gemaakt worden tegen modder- en wateroverlast.
Concrete aanpak
- Fase 1 (maart-mei): Gebiedsanalyse en overzicht mogelijke maatregelen
Vanuit 5 thematische invalshoeken wordt een gebiedsanalyse uitgevoerd. De opgaves die vastgesteld worden in het gebied zullen hieruit naar voren komen. Om dit te verifiëren worden er terreinbezoeken met de erosiecoördinatoren uitgevoerd. Om deze opgaves aan te pakken worden er maatregelenpakketten vanuit drie perspectieven samengesteld. Een eerste perspectief richt zich op optimalisatie van het landgebruik, een tweede perspectief op adaptatie van het landgebruik en een derde perspectief op transformatie van het landgebruik. Tijdens deze fase wordt een eerste infomoment voor de landgebruikers georganiseerd.
- Fase 2 (mei-september): Individuele gesprekken m.b.t. haalbaarheid en impact maatregelen
In de tweede fase zullen individuele gesprekken met de landgebruikers in de drie pilootgebieden uitgevoerd worden. Deze interviews zullen gestructureerd worden aan de hand van een vragenlijst. Hiermee willen we een inzicht krijgen in de huidige bedrijfsvoering en welke erosiebestrijdingsmaatregelen momenteel al worden uitgevoerd. Daarnaast wordt er ook gekeken of er andere kansrijke maatregelen zijn die op korte of lange termijn uitgevoerd kunnen worden.
- Fase 3 (oktober- maart): Verkennen en bespreken van mogelijke scenario´s
Op basis van de gesprekken met de landgebruikers zullen de maatregelenpakketten die in de eerste fase werden opgesteld geoptimaliseerd worden. In deze scenario’s wordt een afweging gemaakt tussen effectiviteit, beleidsambities en het draagvlak voor de verschillende maatregelen. Na opmaak van de drie scenario’s worden deze doorgerekend om hun effectiviteit te bepalen.
- Fase 4 (april-okt): voorstel van een aanpak op korte en lange termijn
In de laatste fase zal een geïntegreerd scenario met maatregelen uit de verschillende voorgestelde scenario’s worden opgemaakt. Het geïntegreerd scenario, en de inzet van instrumenten, zal doorheen de tijd worden voorgesteld zodat onderscheidt in quick-wins en lange termijn inzet van instrumenten/maatregelen inzichtelijk wordt gemaakt.
Projectpartners: Tractebel Engineering nv, Bodemkundige Dienst van België vzw
Financiering: Departement Omgeving - Afdeling Gebiedsontwikkeling, omgevingsplanning en -projecten
Projectperiode: 01/01/2025 - 31/12/2026
Contact: Aster De Vroe, Bodemkundige Dienst van België, adevroe@bdb.be