OP-Peil: Opportuniteiten voor Peilgestuurde Drainage in Vlaanderen
Context
De afgelopen zomers hebben reeds aangetoond dat de Vlaamse land- en tuinbouwsector zeer gevoelig is aan droogte. Bovendien voorspellen klimaatscenario’s een verdere afname van neerslag in de zomers, waardoor slim waterbeheer essentieel wordt voor de land- en tuinbouwsector in Vlaanderen. De drainagegraad in Vlaanderen is hoog. Dit leidt tot verlies van kostbaar water in de winter, vooral in lagergelegen gebieden. De omvorming van klassieke drainage tot peilgestuurde drainage (PGD) kan een efficiënter watergebruik mogelijk maken. Echter, voor een brede implementatie van PGD in Vlaanderen bestaan er nog enkele kennishiaten. Het OP-PEIL project richt zich op de beantwoording van die kennishiaten, zoals onder meer de toepasbaarheid van PGD op minder doorlatende bodems en de haalbaarheid om PGD infrastructuur in te zetten voor subirrigatie. De primaire doelgroep van OP-PEIL zijn de Vlaamse landbouwers die in open lucht en volle grond werken.
Doel
OP-PEIL wil op korte termijn de doorbraak van peilgestuurde drainagesystemen (PGD), die zowel maatschappelijk als landbouwkundig rendabel en effectief zijn, in Vlaanderen realiseren. Deze doelstelling wordt bereikt door het verder opbouwen, samenbrengen en implementeren van de kennis die de afgelopen jaren vergaard is rond PGD in Vlaanderen en internationaal, met nadruk op de meerwaarde die PGD kan betekenen in de strijd tegen verdroging en naar financiële meeropbrengst voor de landbouwer toe. Specifiek wordt er ook de nodige vakkennis opgebouwd rond 3 kennishiaten: het potentieel van subirrigatie via PGD, de invloed van PGD op verzilting in de poldercontext, en de mogelijkheden voor collectief waterbeheer op landschapsschaal.
Aanpak
Het project vertrekt van 6 individuele werkpakketten:
- Geschiktheidskaart en perceelsspecifieke rekentool
- Potentieel van PGD infrastructuur voor subirrigatie
- Impact van PGD op verzilting in poldercontext
- Landschapscontext en opportuniteiten voor centraal en collectief peilbeheer
- Co-creatie en disseminatie
- Coördinatie
Het project zet in op het stimuleren en uitvoeren van participatieve veranderingstrajecten bij telers (WP1 en WP5) en op het demonstreren van innovatieve toepassingen van PGD (WP2 en WP3). De meerwaarde die de omvorming van klassieke drainage naar PGD kan betekenen in het tegengaan van gebiedsverdroging, en de meerwaarde van collectief peilbeheer worden in WP4 onderzocht.
De partners willen dit realiseren door:
- Bestaande lokale en internationale onderzoeksresultaten valoriseren om context-specifieke aanbevelingen i.v.m. PGD te kunnen geven en bestaande modellen te verbeteren.
- Een richtinggevende geschiktheidskaart voor Vlaanderen opstellen en via een online simulatietool de telers de mogelijkheid geven om perceelsspecifieke informatie naar geschiktheid en potentieel te krijgen.
- Doelgroepbedrijven stimuleren en begeleiden bij de omvorming van klassieke naar PGD, met de nadruk op het aanleggen van een haalbaar en financieel rendabel PGD-systeem.
- Het verder opbouwen en samenbrengen van de kennis die de afgelopen jaren vergaard is rond PGD in Vlaanderen, met nadruk op de meerwaarde die PGD kan betekenen in de strijd tegen verdroging en voor de bedrijfsvoering en financiële meeropbrengst voor de landbouwer. Specifiek wordt de nodige vakkennis opgebouwd rond 3 kennishiaten:
- het potentieel van subirrigatie via PGD,
- de invloed van PGD op het zoet-zoutvlak in de poldercontext, en
- de mogelijkheden voor collectief gestuurd peilbeheer.
- Het maximaal uitdragen van de kennis rond PGD, zowel door het projectteam als door de landbouwers van de doelgroepbedrijven, aan de hand van demonstratieactiviteiten en workshops.
Peilgestuurde drainage geïllustreerd
Bovenstaande figuur schetst de werking van peilgestuurde drainage. De drainage wordt gedurende het grootste deel van het jaar voorzien van de regelbuis waardoor het ontwateringsniveau wordt opgetrokken en er enkel water wordt afgevoerd wanner het grondwaterniveau stijgt tot boven de opening in de regelbuis.
1 drain
2 verzamelbuis
3 regelput
4 regelbuis (buisje van Iersel)
Projectpartners: Bodemkundige Dienst van België, ILVO, Inagro, Proefstation voor de Groenteteelt, Proefcentrum voor de Groenteteelt, VITO, Boerennatuur Vlaanderen
Financiering: OP-PEIL is een LA-traject gefinancierd door het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen.
Het project wordt mede mogelijk gemaakt door de volgende cofinancierders:
Hoofdbestuur Boerenbond (HBB vzw), Algemeen BoerenSyndicaat (ABS), Logistieke en Administratie Veiling Associatie cvba (LAVA), WERKERS; iFlux, Rits Drainage, Barth Drainage, DG Drainage
Projectduur: november 2021 - oktober 2025
Meer weten over (peilgestuurde) drainage? Neem dan zeker eens een kijkje op onze pagina over grondwaterpeilbeheer of op de website van OP-PEIL zelf. Of neem contact op met Tom Coussement (tcoussement@bdb.be).